- Hayal Edebildiğince Varsın ve Sen Zamansın….
Türkiye’ nin başta deri ve dericilik (Saraç & Saraçlık) olmak üzere Somut Olmayan Kültürel Mirasımız olan geleneksel el sanatlarının gelişimi adına UNESCO & T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ,Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü gibi kurumların çalışmaları, el sanatlarının tarihi gelişimi, üretim teknikleri, geliştirilebilmesi adına yapılabilecekler hakkında bilgiler içeren www.derihediye.com sitesi yayın hayatına başlamıştır.
Türk Geleneksel el sanatlarından biri olan saraçlık (Deri Ustalığı) konusunda bilgilerin kaynak olarak kullanılabileceği ve Geçmişte yaşamış ve kaybettiğimiz ustalarıda (Başta Rahmetli Ustam Özer BUDAK 21.06.2020 ) andığımız bir site oluşturmayı hedefledik. Sitede yayınlanmasını arzu ettiğiniz bilgiler olursa info@derihediye.com adresinden bize ulaşabilirsiniz. Konuyla ilgili yazı ve görsellerde kaynakçalarını da belirttiğimiz kurumlara, akademisyenlerimize ve bilgi temin edenlere teşekkür ederiz.
1973 Trabzon doğumluyum, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği mezunuyum. Şu an 1995 yılında kurduğumuz Gülnet İnternet Hizmetlerinde Genel Müd. Yrd. görevime de devam etmekteyim. Türk geleneksel el sanatlarından biri olan saraçlık konusunda 1938 yılından bu yana ailece 3 kuşaktır bu mesleği icra etmekteyiz. Şahsımın 12 yılda elde ettiği tecrübeyle, antik aletlerle tamamen el işçiliği ve el dikişi ürünleri hobi amaçlı ve limitli üretmekteyiz.
Türkiye'de 2006 yılından itibaren UNECSO & T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI tarafından 16 yılda Sanatkar Tanıtım kartı onaylanan SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS TAŞIYICISI (Devlet Sanatçısı) toplam yaklaşık 5975 kişi bulunmaktadır.
Bu kişiler çeşitli kategorilerde yer almaktadır ve şu an için uzun yıllar emek veren, başvuru yapıp onaylanan 9 kişi Saraçlık mesleğinde yer almaktadır.UNESCO nun yaklaşık 90 ülkenin katılım sağladığı bu komisyonlarda Türkiye el sanatları vb.. kategorilerde 5. Sırada bulunmaktadır.
- Saraç ve Saraçlık
Saraçlığın tanımı:
Saraç, kösele denilen manda derisi ve küçükbaş hayvan derilerinden eyer, koşum takımı, ok kuburu, başlık, yelek, çanta ve avcı gereçleri yapan, bezeyen zanaatkâr, Saraçlık, bu ürünlerin hepsini birden yapma ve satma sanatı, saraçhane ise eğer at takıları, araba koşumları yapılan, satılan yer, çarşıdır (Koyunlu, 1986:31, Diyarbekirlioğlu, 1998:181). Saraç, Osmanlıca sözlüğü Kamus-I Türki’de “1. eyer vesair at takımı yapan ve satan adam. 2. Meşin ve sahtiyan üzerine sırma ve ipekle işleyerek mevadd-ı mühtelife yapan esnaf ”, saraçlık “eyer vesair at koşum takımları yapmak ve meşinden mevadd-ı mühtelife işlemek sanatı” şeklinde ifade edilmiştir (Sami, 1989: 1033). DPT (2000, s:109) tarafından açıklanan uluslararası sınıflandırma sistemine göre, saraciye eşyası olarak kabul edilen malları, gruplar halinde toplamak mümkündür. Bunlar; 1.Silah, çakı,bıçak,gözlük vb. eşyaları koruma amaçlı kılıflar 2. Okul ve evrak çantaları, 3. Kadın çantaları, el portföyleri, 4. Para çantaları; cüzdanlar, portmonoler, 5. Askılı, askısızerkek el çantaları, 6. Müzik alet kutuları, mücevher ve kıymetli cihaz kutuları, 7. Seyahat çantaları, spor çantaları ve bavullar, 8. Bel kemerleri, saat kayışlar, 9. Koşum ve eğer takımları, tasmalar Avcılık ve spor malzemeleri, 10. Büro malzemeleri, sümen takımları dosyalıklar, kalemlikler, bloknotlar, ajandalar 11. Hediyelik eşya, süs eşyaları, anahtarlıklar ve diğer benzeri eşyalar olarak sınıflandırılmaktadır.
- Anadolu'nun Kültür Emanetçilerine 356 Miras Taşıyıcısı Daha eklendi
Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarını Tespit ve Değerlendirme Kurulu’nun 2023 birinci dönem çalışmaları tamamlandı. Kurulun ilk toplantısında 356 usta daha “Sanatçı Tanıtma Kartı” almaya hak kazandı. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarını Tespit ve Değerlendirme Kurulu’nun, 2023 yılı birinci dönem toplantısında, geleneksel el sanatları, Türk süsleme sanatları, halk ozanları-aşıkları/şairleri, zakirlik, mahalli sanatçı ve çalgı yapımcılığı ile geleneksel tiyatro alanlarındaki başvurular değerlendirildi ve 356 usta “Sanatçı Tanıtma Kartı” almaya hak kazandı. Bu sanatçılarla birlikte Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine kayıtlı sanatçı sayısı 5 bin 975’e yükseldi.
Bakanlığa bağlı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen kurul toplantılarının temel amacı, Türkiye’deki geleneksel sanatları ve sanatçıları desteklemek, yeni ustalar yetiştirmek, geleneksel sanatların üretimini ve görünürlüğünü artırarak geniş kitlelere ulaşmasını sağlamak. Bu doğrultuda Kurula icra ettiği sanatla ilgili geleneksel ve tarihi bilgiye sahip, bu alanda belli bir olgunluğa erişmiş, geleneksel el sanatlarının geleneğinden kopmadan, bu sanata ilişkin yeni teknikleri de uygulayabilen ustalar başvuruda bulunabiliyor.
Sanayileşme, modernleşme, küreselleşme, tüketim kültürü ve teknoloji çağının getirmiş olduğu köklü ve hızlı değişimlerle yok olma tehlikesi altında olan geleneksel sanatları icra eden tanıtma kartı sahibi sanatçılar, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen sergi, festival ve kültür günleri gibi etkinliklere gönderilerek destekleniyor, böylelikle geleneksel sanatların tanıtılmasını sağlanıyor.