Dericilikte kulanıllan gereçler, temel ve alt yapı gereçleri ile süsleme gereçlerinden oluşmaktadır.

1.Temel gereçler

Açık ve kapalı zımbalar; parçaları birleştirmek için açılan deliklere geçirilen metal zımbalardır. Beyaz ve sarı renkte olanları bulunmaktadır (Akalın vd 1993).

Boyalar; katı ya da sıvı bir taşıyıcı maddeden oluşan, kullanıldığı yerlerdeki malzemelerin rengini değiştiren renkli maddelerdir (Sözen 1996). Boyalar kimyasal yapılanma ve boyama özelliklerine göre sınıflandırılırlar. Dericilikte daha çok anilin boya kullanılmakla birlikte, deri, kumaş, çiçek boyaları ile guaj ve mont boyaları da kullanılmaktadır (şekil 5.26.).

Şekil 5.26. Deriyi boyamak için hazırlanan çeşitli analin boyalar

Çeşitli boncuklar; cam, taş, sedef, tahta, plastik gibi maddelerden yapılmış ortası delik, çoğu yuvarlak ve renkli maddelerdir (Ağakay 1970).

Çeşitli metaller; elde kolay şekil alan ince plaka halindeki bakır-pirinç levhalar, birleştirme işlemlerinde kullanılan teller ve süsleme unsuru olan çeşitli rozet ve tokalar ile ürünlerin tutacak kısımlarını meydana getiren saplardan oluşmaktadır.

Çeşitli iplikler; makina da ya da elde birleştirmede kullanılan çeşitli kalınlıkta naylon, floş ve pamuk iplikler kullanılmaktadır (Korkusuz 1971).

Davul derisi; daha çok vurma çalgılı saz yapımında kullanılan sert ve kalitesiz derilerdir. Genellikle toprak kap üzerine germede veya yüzeyini süslemede ve de dekoratif ürünlerin yapımında kullanılmaktadır.

Değişik özellikteki deriler; Bölüm 4’de Deri Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler başlığı altında açıklandığı gibi deri çeşitleri glase, rugan, süet, vaketa, maroken, fantazi deriler ve suni derilerdir. Bunlar deri ev ve giyim aksesuar yapımında ve süslemelerinde kullanılmaktadır.

Fermajup; parçaları birbirine bağlayan bir tür kapsüldür. Sarı ve beyaz renkte olanları mevcuttur (Akalın vd 1993).

Makina kayışı; kalın köseleden kesilen yuvarlatılmış deri şeritlerdir. Genellikle çanta birleştirme ya da yüzey süslemelerinde kullanılır.

Parlatıcılar; boyalı yüzeyleri korumak ve parlatmak amacıyla kullanılan maddelerdir. Başlıca parlatıcılar çeşitli laklar, selülozik vernikler, deri cilaları, gomlak ve leflef’tir (Aker ve Bostancıoğlu 1970).

Sırım; meşinin çok ince kesilmiş ince ve uzun halidir. Deri ürünlerinde kenar birleştirmelerinde, kenar temizleme ve yüzey süslemelerde kullanılmaktadır. Sırımın köseleden yapılan türleri de vardır.

Yapıştırıcılar; iki yüzeyi birbirine yapıştıran sıvı ya da katı haldeki maddedir (Akalın, v.d. 1993). Deri birleştirmede kullanılmaktadır. Deri ürünlerinde genellikle derby ve bally tercih edilmektedir (şekil 5.27.).

Şekil 5.27. Deriyi yapıştırmada kullanılan solüsyon (derby ya da bally)

2. Alt yapı gereçleri

Kimi zaman çerçeve, tepsi, kutu, kültablası, bardak, abajur ayağı vb. gibi dekoratif ürünlerin yapımında cam, ahşap, toprak gibi malzemeler alt yapı gereci olarak kullanılmaktadır. Ayrıca alt yapı gereci olarak mukavva, karton, sünger, tela, astar (suni deri, kumaş) gibi malzemeler kullanılmaktadır.

Süsleme Gereçleri: Tüy, kurdele, sicim, plastik saplar, borular, boncuklar, metal zımbalar, vb. gereçlerden oluşur.

KAYNAK: GEÇMİŞTE VE GÜNÜMÜZDE EL SANATLARI ÇERÇEVESİNDE ÜRETİLEN DERİ ÜRÜNLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Melda ÖZDEMİR   ANKARA 2004